اغراق نیست اگر میدان نقش جهان را قلب تاریخی شهر اصفهان بدانیم،قسمتی از شهر اصفهان که کمتر مورد ویرانی حاکمان گذشته اصفهان قرار گرفته است و شکوه و آوازه آن بیش از 300 سال است که در گوش مردمان مشرق و مغرب زمین پیچیده است.
وارد میدان که می شوی شکوه و عظمت و آن هر انسانی را بهت زده می کند و وقتی ساعاتی را در آن سپری میکنی متوجه ترکیب هنرمندانه مراکز سیاست و تجارت و مذهب و تفریح میشوی.
میدان نقش جهان به عنوان دومین میدان تاریخی جهان از لحاظ وسعت شناخته می شود و در طرفین خود ابنیه تاریخی،حکومتی و مذهبی و تجاری مهمی را جای داده است و دارای طول 560 متر و عرض160 متر می باشد.این میدان جزء نخستین آثار ایران بود که به عنوان میراث جهانی بشر در یونسکو به ثبت رسید.در طرفین این میدان، ابنیه عالی قاپو (ضلع غربی میدان)، مسجد شیخ لطف الله (ضلع شرقی میدان)،مسجد شاه (ضلع جنوبی میدان) و بازار و سردر قیصریه (ضلع شمالی میدان) همچنین حدود 200حجره دو طبقه در اطراف میدان و قدیمی ترین دروازه چوگان جهان در میانه میدان قرار دارد.
شاید این میدان جزء کمتر بناهای جهان باشد که تمامی سلایق از سیر در آن لذت می برند چون اگر قدری در هریک از جنبه های این اثر تأمل کنیم، قطعا جنبه ای مرتبط با سلایق شخصی مان پیدا می کنیم.اگر اهل تاریخ هستید و ذوق تاریخی دارید، می توانید از معروفترین آثار تاریخی اصفهان علاوه بر خود میدان دیدن کنید، اگر اهل هنر یا بازار یا صنایع دستی هستید، با قدم زدن در بازار علاوه بر بازدید و خرید، با بزرگترین استادان صنایع دستی در حجره هایشان دیدار کنید و اگر اهل عکاسی هستید، به دلیل ویژگی های خاص این میدان و توجه به ویژگی های بصری که در ساخت این میدان لحاظ شده است بهترین عکس ها را ثبت کنید. همچنین می توانید گردش دور میدان را با سوار شدن کالسکه های اسب تجربه کنید.
تاریخچه:
استاد محمدرضا و استاد علی‌اکبر اصفهانی، نام دو تن از معمارانی است که میدان را طرح‌ریزی نموده و آن را به شکل فعلی بنا نهاده‌اند. نام این دو معمار بر سردر بناهای پیرامونی میدان به چشم می‌خورد همچنین منابع گوناگون، بنای به شکل فعلی را در دوره سلطنت شاه عباس اول و به سال ۱۰۱۱ قمری دانسته‌اند.
پیش از آن‌که شهر اصفهان به پایتختی ایران صفوی برگزیده شود، در محل این میدان باغی گسترده و وسیع وجود داشته‌است بنام «نقش جهان». این باغ همچنین محل استقرار ساختمان‌های دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آق‌قویونلوها بود. در آن زمان بخش میْدانی باغ، «درب کوشک» نام داشت. این بخش در ضلع غربی میدان نقش جهان امروزی و در محل ساخت کاخ عالی قاپو قرار داشته‌است.در دوران سلجوقیان، دست کم بخشی از باغ نقش جهان بنام به میدان «کوشک» بوده‌است.همچنین میدان کوشک، جایگاه اعدام محکومان به اعدام و برگزاری برخی از آیین‌های رسمی همچون جشن نوروز بوده‌است.
از ابتدای سلطنت شاه عباس اول، سطح میدان در اندازه بسیار بزرگتر از میدان کوشک سابق تسطیح شده و بارها آیین چراغانی و آتش‌بازی در آن برپا شده‌است. همان طور که پیش تر گفته شد منابع گوناگون، بنای به شکل فعلی را در دوره سلطنت شاه عباس اول و به سال ۱۰۱۱ قمری دانسته‌اند.
فکر تاریخ کرد راغب و گفت شد در کعبه در صفاهان باز
با محاسبهٔ حروف ابجد مصراع دوم این شعر تاریخ اتمام ساخت (۱۰۴۶ قمری معادل ۱۰۱۵ شمسی و ۱۶۳۶ میلادی) به دست می‌آید. در طول دوران ساخت میدان و پس از آن در سراسر دوران صفویه، میدان زنده و فعال بوده، لیکن در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین، به تدریج از رسیدگی به میدان خودداری شده‌است. در ایام سلطنت شاه سلطان حسین، جوی‌های آب به تدریج راکد شده و آخرین درختان باقی‌مانده از درختانی که شاه عباس به دست خود کاشته بود، خشکیده‌اند.
در دوره قاجار، این میدان نیز مانند سایر بناهای تاریخی اصفهان مورد بی‌توجهی قرار گرفت. بخش‌هایی از میدان در طول دوران آشفتگی ایران از حمله اشرف افغان تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب گردید. بخش‌هایی نیز از جمله عمارت نقاره‌خانه در دوره قاجار از میان رفت.از زمان حکومت رضا شاه تا امروز، کار مرمت و بازسازی این ابنیه بطور مداوم ادامه دارد.
شهرت:
این میدان در سدهٔ یازدهم هجری قمری (سدهٔ هفدهم میلادی) یکی از بزرگترین میدان‌های جهان بوده‌است. شوالیه ژان شاردن فرانسوی میدان نقش جهان را زیباترین میدان دنیا دانسته‌است. در دوره شاه عباس بزرگ و جانشینان او، این میدان در روزهایی که جشن‌های سلطنتی برپا بود، محل بازی چوگان، رژهٔ ارتش، چراغانی، و نمایش‌های گوناگون بوده و در سایر روزها محل گردش و خرید مردم بوده است.
دو دروازه سنگی چوگان از آن دوره هنوز در میدان باقی است که از انجام ورزش چوگان در آن دوره حکایت می‌کند و قدیمی‌ترین دروازه چوگان دنیاست. طرح این میدان تا جایی در نحوه اجرای بازی چوگان تأثیر داشته‌است که زمین‌های ورزشی هارلینگام و سایر زمین‌های چوگان معروف، کم و بیش از روی این میدان ساخته شده‌اند. این میدان همچنین محل برگزاری جمعه بازارهای عظیم بوده‌است. یکی از اولین مراسم رسمی که در این میدان برگزار شده‌است، بازگشت پیروزمندانه امام قلی خان از فتح جزیره هرمز به پایتخت (اصفهان) بوده‌است. شاردن نقل می‌کند که در مواقع جشن، تا پنجاه هزار چراغ در میدان روشن می‌شده‌است. شرح مفصل این میدان را جهانگردان نامدار اروپایی مانند شوالیه شاردن، ژان باتیست تاورنیه، پیترو دلاواله، سانسون، انگلبرت کمپفر و دیگران که از روزگار صفوی به بعد از اصفهان دیدن کرده‌اند، به‌دست داده‌اند و همه آنان زیبایی میدان را ستوده‌اند.
سخن اصفهان ادوایزر :
-اکثر توریست ها و گردشگران ساعت برای بازدید از این مکان را هنگام طلوع آفتاب یا غروب آفتاب و بعد از آن توصیه کرده اند،که میدان منظره و جلوه بسیار زیبایی دارد همچنین در فصل تابستان گرمای هوا در این ساعات کمتر شده است.
-اگر قصد خرید صنایع دستی را دارید توصیه ما به شما این است که هرگز صنایع دستی چینی و پاکستانی نخرید،صنایع دستی علاوه بر زیبایی یک اثر هنری با روح و ذوق سازنده است و داشتن اصالت از ویژگی های مهم آن به حساب می آید،پس قطعا آثاری که توسط استادان برجسته خلق شده اند از آثاری که ماشین های صنعتی به صورت تقلبی تولید کرده اند و تنها ظاهر یک اثر هنری دارد ارزش بسیار بالاتری دارند.
-برای دسترسی به میدان دو ورودی اصلی است،یکی ورودی سپه و یکی ورودی حافظ.ورودی سپه به دروازه دولت(میدان امام حسین)منتهی می شود و چهارباغ که ترافیک بیشتری دارد،همچنین طرح زوج و فرد خودرو برقرار است که باید به این نکته توجه کنید بنابراین ما به شما دسترسی از ورودی حافظ را توصیه میکنیم.شما می توانید خودرو خود را در یکی از پارکینگ های این خیابان پارک کنید و ادامه مسیر را پیاده طی کنید(میدان نقش جهان به روی خودرو ها بسته است)البته این مسیر برای دسترسی قلق های خود را دارد که ما به خاطر ترسیدن از سردرگمی مسافران که با خیابان های اصفهان آشنایی ندارند آن ها را بیان نمی کنیم.
-حتما از سایر ابنیه تاریخی در این میدان بازدید کنید و قبل از بازدید از مسجد شاه،مسجد شیخ لطف الله و عمارت عالی قاپو و عصارخانه شاهی،اصفهان را ترک نکنید و این اماکن معمولا تا ساعت 6 عصر بیشتر باز نیستند(فصل های مختلف و ایام عید متفاوت است) پس طوری برنامه ریزی کنید که به در های بسته نخورید.
-از ایوان عالی قاپو می توانید منظره زیبایی را از میدان نقش جهان مشاهده کنید و همچنین عکس های زیبایی را به ثبت رسانید.
-همچنین در این مکان و از هر دو مسیر ورودی ماشین های برقی قرار دارند که می توانید سالمندان یا کسانی که نمی توانند پیاده روی کنند را با خیال راحت با خود ببرید.
